Қазақстан университетіне түсудің гендерлік заңдылықтары: 2020-2024 жылдардағы STEM және STEM емес пәндерді талдау
DOI:
https://doi.org/10.47344/1gecq106Кілт сөздер:
гендерлік теңсіздік, гендерлік теңдік, қабылдау үрдістері, STEM-білім, жоғары білім.Аңдатпа
Бұл зерттеу Жоғары білім динамикасындағы өзгерістерді анықтай отырып, 2020-2024 жылдар аралығындағы Қазақстан университеттерінің бірінде STEM-білімге және STEM емес-пәндерге қабылдау үлгілеріндегі гендерлік диспропорцияларды зерттеуге арналған. Қабылдау, гендерлік қатынастар және Ұлттық бірыңғай тестілеу (ҰБТ) ұпайлары туралы мәліметтерге негізделген талдау гендерлік теңгерімсіздіктің сақталуын көрсетеді. STEM пәндеріндегі әйелдердің үлесі зерттеу кезеңінде шамамен 34% деңгейінде Тұрақты болып қалды, ал STEM емес пәндерге әйелдердің қатысуы бастапқыда жоғары болды, 2020 жылы 74,8%-дан 2024 жылы 68,9%-ға дейін төмендеді. Қабылдау үрдістеріндегі статистикалық маңызды өзгерістерге қарамастан, олардың практикалық маңызы шектеулі, бұл STEM-де гендерлік теңдікке қол жеткізу мәселесін шешудің қиындығын көрсетеді. Теңгерімсіздікке ықпал ететін факторлардың ішінде мәдени нормалар, әйелдердің рөлдік модельдерінің болмауы және оқу бағдарламаларының ерекшеліктері ерекшеленеді. Зерттеу гендерлік теңдікті ілгерілету және әйелдердің STEM пәндеріне қатысуын арттыру үшін мақсатты араласулар мен инклюзивті саясаттардың қажеттілігін көрсетеді. Нәтижелер саясаткерлер мен білім беру мекемелеріне практикалық нұсқаулар ұсына отырып, экономикалық даму мен әлеуметтік прогреске кеңірек әсер етеді.
